PROJECT DETAIL
In 2014 is in het kader van mijn afstudeerthesis (post-intiele traject van de opleiding tot restaurator aan de UvA) gewerkt aan het terugbrengen van behangselfragmenten die behoorden tot de wandbespanning in de Oud Hollandse kamer in Museum Oud Amelisweerd (MOA) in te Bunnik. Dit project viel deels onder het promotieonderzoek van schilderijenrestaurator drs. Ige Verlsype binnen het NWO vernieuwingsimpuls VIDI project ‘From Isolation to CoherenceLan integrated Technical, Visual and Historical Study of 17th and 18th Century Dutch Painting Ensembles (RCE/TUDelft)’ (zie website MOA / zie website Vidi-Oud Amelisweerd)
De stukjes beschilderd behang zijn in het verleden tot een (nieuw) schilderijtje samengesteld in de vorm van een collage, maar waren onderdeel van het landschapsbehang en zijn waarschijnlijk uitgesneden uit het behang. Het was onderdeel van de kastdeuren wat ook was bekleed door het behang. Het onderzoek met rontgenfotografie (met dank Gwen Tauber van het restauratieatelier schilderijen van het Rijksmuseum) liet slijtagesporen in de verflagen zien, veroorzaakt door het relief van de kastdeur. Ook toonde het nagelgaten in het behang. Het vergelijken van deze sporen met de nog aanwezige nagels en de vorm van kastdeuren en het relief in de kastdeur in het doek heeft mij in staat gesteld om de exacte locatie van twee fragmenten terug te herleiden.
De fragmenten zijn als collage bijeen gebleven en teruggeplaatst op de locatie van de twee grootste fragmenten door middel van doublering. De vergeelde vernis is afgenomen, de grote hoeveelheid losse verf is vastgezet en de deformaties in de fragmenten en collage als geheel zijn verminderd. De keuzes die hierin gemaakt worden, hangen samen met de Ethische Code waaraan restauratoren aan zijn gebonden. (Zie voor meer informatie over de behandeling en de afwegingen mijn Thesis die in het MOA is te raadplegen/of contact mij)
Oud Amelisweerd is in 1760 gebouwd als buitenplaats door Baron Gerard Godard Taets van Amerongen. Het huis is rechthoekig van vorm, zeven vensters breed, en heeft twee woonlagen. Er is een mengvorm van bouwstijlen toegepast waaronder Lodewijk XVe (rococo), classicisme en Lodewijk XVIe .[2] De Oud Hollandse kamer bevindt zich op de begane grond en is één van de vier kamers aan de zuidzijde van het huis. De kamer in de huidige staat is een samenspel van de verschillende historische fasen die voortkomen uit de bewoningsgeschiedenis. Zo dateert het plafond uit de bouwtijd, maar is de schildering, gelet op stilistische kenmerken, afkomstig uit begin 20e eeuw. De twee grote empire ramen aan de zuidzijde, overeenkomstig de andere ramen aan de buitzijde van het huis, zijn in opdracht van Lodewijk Napoleon aangebracht.[4] De zwarte marmeren schouw aan de westwand is origineel, maar gegeven de aangevulde inzetstukken in de wandbespanning aan beide zijden van de schouw is deze op een later moment verlaagd. In deze context worden de collages terug gebracht.
Dit beschilderde landschapsbehang (en de bovendeurstukken) dateert vermoedelijk uit de laat 18e eeuw en wordt toegeschreven aan Jan Augustini (Roderwolde 1725 – Haarlem 1773).[5]
[1] Sander Karst. ’Een baron, een koning en een burgemeester 1760-1830; 70 jaar wooncultuur in Oud Amelisweerd.’ 2011: 10
[2] Nico van der Woude. ‘Een aanzienlyk nieuw huis, bouwhistorie.’ In: Kamphuys, N., red. Baronnen en kunstenaars, de geschiedenis van het landhuis Oud –Amelisweerd vanaf de middeleeuwen tot heden. Stichting Oud Amelisweerd en Centraal Museum Utrecht, 1993: 110-112
[4] ibidem, 116
[5] Sander Karst, Een baron, een koning en een burgemeester: 9, incl. noot 21